Wijzer met één wijzer

Leren klokkijken is soms erg lastig. In de literatuur is er weinig over te vinden, maar in de praktijk komen we vaak kinderen met dyslexie tegen die klokkijken op een ouderwetse klok erg lastig vinden. Ze gebruiken liever een digitale klok zonder die verwarrende wijzerplaat.
Al jaren geleden hebben we hiervoor een methode ontwikkeld die kinderen meevoert met de historische ontwikkeling van de klok. Dit eenvoudige maar uiterst effectieve didactische principe wil ik graag met u delen.

We beginnen het kind eerst te betrekken bij het meten van de tijd door met een stok in de grond de schaduw van de zon vast te leggen. Bij elk uur zetten we een streepje in het zand en het nummer van het uur. We hebben de zonnewijzer opnieuw uitgevonden. Het kind ontdekt dat het ’s nachts en tijdens een regenbui niet werkt.
Daarom gaan we snel over naar de uitvinding van ruim duizend jaar geleden: de mechanische klok. Wist u dat die klok de eerste honderd jaar maar één wijzer had die de uren aanwees, net als de stok van onze zonnewijzer.

Wij gebruiken hierbij een klok met duidelijke cijfers waarvan we alle wijzer(s) behalve de kleine hebben verwijderd. Met die ‘urenklok’ oefenen we een aantal maanden. En laat je niet te snel verleiden tot de ‘gewone’ klok met twee wijzers. Dat is kennelijk nog te complexe informatie voor een kind met dyslexie. We oefenen eerst de hele en halve uren, daarna de kwartieren en pas later de minuten. Dat is al aardig lastig met drie over half vijf. Wanneer we dat dagelijks gedurende een aantal maanden doen wordt het kind behoorlijk scherp in het schatten van de minuten. En een paar minuten meer of minder was duizend jaar geleden ook niet belangrijk; het gaat immers om het begrip van de functie van die ene (kleine) wijzer.
Wanneer we daarna de grote wijzer als hulpje voor de minuten inschakelen is de overgang vanzelfsprekend en logisch. Eerst doen we dat met een extra ‘minutenklokje’ dat we rechts plaatsen van de ‘urenklok’. Uiteraard heeft deze ‘minutenklok’ klok alleen een grote wijzer.
Door veelvuldig te oefenen met deze twee klokken krijgt het kind een veel beter inzicht van een analoge klok en begrijpt het de taken van de grote en kleine wijzer. Zelfs wanneer ze over elkaar op dezelfde wijzerplaat staan.
Mijn advies voor groep 1, 2 en 3: hang alleen een ‘urenklok’ in de klas. Dan leren ze op een natuurlijke manier klokkijken. Ook kinderen met dyslexie.

Simon Eg,
directeur EGES, Dyslexiezorg
www.eges.nl / info@eges.nl