Hoogbegaafdheid en leren leren

Afgelopen donderdag waren we in de verrijkingsklas (Bright Kids Klas) in Diemen aan het werk.
Zoals altijd startten we de dag met een strategiespelletje. Er was vorige week net een nieuwe leerling bij de groep gekomen. Hij werkte voor de tweede keer aan een nogal uitdagend spel: River Crossing van Thinkfun. Het maken van de opdrachtkaarten ging langzamer dan hij wilde, op school vloog hij altijd door de opdrachten heen. Hij stelde de volgende vraag: “Waarom maken we deze spelletjes eigenlijk?” Er kwam al heel snel een antwoord vanuit de groep, duidelijk werd gemaakt dat de spelletjes voor het volgende dienen:

• Doorzettingsvermogen, niet opgeven als een level niet lukt, denk andersom, begin eventueel bij de oplossing.
• Concentratie, als je niet geconcentreerd bezig bent met je opdracht, lukt het zeker niet.
• Maar ook samenwerking, een oplossing van de kaart samen maken, vragen om een tip om verder te komen.
• En een toevoeging vanuit mijn kant. Taakaanpak, door de manier van werken kun je kijken hoe een leerling leert: leest hij de uitleg, bekijkt hij hoe een opdracht gaat, of begint hij zomaar ergens, trial en error.

Na het beëindigen met het werken met de strategiespelletjes wilden de kinderen de discussie over het leren verder uitwerken. Het leren van toetsen was het volgende onderwerp.
Een van de kinderen kwam met het volgende; “Ik had een topografietoets en moest meer dan 40 plaatsen leren. Ik heb heel hard gewerkt hiervoor, maar wat denk je, werden er maar 15 plaatsen gevraagd”.
De discussie over dit onderwerp een tijdje door. Ze waren verontwaardigd dat er maar zo weinig werd gevraagd in de toets, dan hadden ze ook niet zo hard hoeven te leren.
Er kwamen hele mooie oplossingen, zoals: meer vragen, zodat je bonuspunten kunt verdienen en zelf vragen bedenken en dan antwoord geven.

Wanneer alles vanzelf gaat en je weinig inspanning hoeft te geven bij het leveren bij het leren, leer je onvoldoende hoe je moet leren. Als de lesstof te gemakkelijk is leren ze niet omgaan met uitdagingen, leren ze geen hulp te vragen en ontwikkelen ze geen leerstrategieën. De toetsen kunnen in een keer geleerd worden, dus hoef je ook niet te plannen wanneer je gaat leren. Even in de auto onderweg naar school, half uurtje voor het slapen is dan genoeg voor deze toets.
Vervolgens gaan ze naar het voorgezet onderwijs, waar veel meer huiswerk/lesstof wordt aangeboden en is een keer leren niet meer genoeg. Er kan dan een weerstand ontstaan, want ineens voor iets leren hebben ze nooit hoeven doen!
De kans op blijven zitten in de derde klas is dan groot, of zelfs naar een ander niveau afzakken.

Er is een belangrijke taak weggelegd voor het basisonderwijs. Zorg dat er uitdagende lesstof wordt aangeboden, zodat de hoogbegaafde en slimme leerlingen tegen moeilijkheden aan lopen, maar geef ze ook de ondersteuning die ze nodig hebben. En overleg samen met de leerling welke opdrachten en lesstof gemaakt en geleerd moeten worden, zodat ze gemotiveerd blijven in het leren leren.

Door: Willeke Rol - www.brightkids.nl