Executieve functies deel 5

Executieve functies: Werkgeheugen

Executieve functies zijn het vermogen om dingen te organiseren, te focussen en impulsen onder controle te houden. Verminderde executieve functies leiden tot problemen met doelgericht gedrag. De volgende uitwerking van de executieve functie is planning/prioritering: dit is een plan maken en beslissen wat belangrijk is en wat niet, op tijd vertrekken om niet te laat te komen.

Werkgeheugen is de vaardigheid om informatie in het geheugen te houden bij het uitvoeren van complexe taken. Daarbij gaat het om eerder geleerde vaardigheden of ervaringen toe te passen in een actuele of toekomstige situatie.
Concreet betekent dit het volgende: Een jong kind kan aanwijzingen van één of twee stappen onthouden en opvolgen. Een ouder kind onthoudt wat verschillende leerkrachten van hem of haar verwachten.

Het werkgeheugen, maar ook emotieregulatie, vasthouden van aandacht en Respons Inhibitie ontwikkelen zich in de eerste zes tot twaalf maanden na de geboorte. Veel jonge kinderen vinden uitdaging in het opvolgen van stappen bij bijvoorbeeld het aankleden. Voor je het weet zijn ze weer aan het spelen of vergeten, dat ze bezig waren met het aankleden.

In mijn praktijk kwam ik een keer een jongen tegen, die elke morgen niet verder kwam dan uit zijn bed stappen. Zijn ouders hadden van alles geprobeerd, belonen, straffen, maar niet het kind eigenaar gemaakt van zijn handelingen. De stappen, die hij moest doen om uiteindelijk beneden te gaan ontbijten, zaten niet in zijn werkgeheugen. Ik ben toen in gesprek gegaan met hem. Het bleek dat als hij uit zijn bed gestapt was, hij naar het raam liep en daar naar al het moois van de wereld bleef kijken. Samen hebben we toen de volgorde van handelingen in plaatjes gemaakt en deze naast zijn bed gehangen. Het eerste plaatje was een raam met een rood kruis erdoor. De stappen om verder te gaan met het aankleden, kwamen toen ook.

Het inpakken van een tas, volgorde van de dag komt regelmatig niet goed in het werkgeheugen, hierbij komen ook andere executieve functies om de hoek kijken, zoals ordenen en organiseren. Een mooie tool is: Tomtag.

Maak een plan van aanpak bij complexe taken en ondersteun je kind op een positieve manier, complimenteer de handeling als het goed gaat, probeer een handeling die niet lukt te negeren (hoe lastig dat ook is).

Vergeet niet dat als iets aangeleerd wordt, je er zeker zes weken mee aan de gang moet gaan, daarna nog regelmatig herhalen.

Tot de volgende keer!

Door: Willeke Rol - www.brightkids.nl